Tkanka błony naczyniowej
Zapalenie błony naczyniowej jest definiowane jako zapalenie tkanki błony naczyniowej. Tkanka naczyniowa obejmuje tęczówkę, ciało rzęskowe i naczyniówkę oka. Tęczówka znajduje się w przednim przedziale oka i działa jak przysłona aparatu fotograficznego, precyzyjnie filtrując ilość światła wpadającego do oka. Ciało rzęskowe, które jest połączone z tęczówką od tyłu, bierze udział zarówno w produkcji cieczy wodnistej w oku, jak i w akomodacji aparatu soczewkowego. Naczyniówka to gęsta warstwa naczyń krwionośnych, która znajduje się pod siatkówką na tylnej ścianie oka, pomagając w jej odżywianiu i usuwaniu z niej produktów przemiany materii. Zapalenie którejkolwiek z tych struktur powoduje w konsekwencji zaburzenie drogi wzrokowej, a w dłuższej perspektywie może spowodować trwałą utratę wzroku. W rzeczywistości, zapalenie błony naczyniowej oka jest trzecią najczęstszą przyczyną możliwej do uniknięcia ślepoty w krajach rozwiniętych.
Objawy zapalenia błony naczyniowej obejmują niewyraźne widzenie, ból oka, światłowstręt, zaczerwienienie i łzawienie. Mogą one mieć charakter ostry, trwający od kilku dni do kilku tygodni, a w niektórych przypadkach mogą mieć charakter przewlekły, trwający tygodnie lub miesiące. Każdy, u kogo wystąpi którykolwiek z tych objawów powinien jak najszybciej zgłosić się do okulisty, ponieważ szybsze leczenie zapalenia błony naczyniowej oka skutkuje lepszymi długoterminowymi wynikami wizualnymi.
Zapalenie błony naczyniowej może dotyczyć praktycznie każdej części oka, od przodu do tyłu. Zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej lub zapalenie irydocykliczne jest ograniczone do tęczówki, ciała rzęskowego, komory przedniej i rogówki. Zapalenie dotyczące ciała szklistego nazywane jest pośrednim zapaleniem błony naczyniowej, a zapalenie dotyczące tylko siatkówki lub naczyniówki nazywane jest tylnym zapaleniem błony naczyniowej. Termin zapalenie błony naczyniowej może być używany, gdy dotkniętych jest wiele warstw oka.
Istnieje wiele możliwych przyczyn zapalenia błony naczyniowej, w tym infekcje, choroby zapalne, choroby autoimmunologiczne i urazy. Jednak większość przypadków zapalenia błony naczyniowej, około połowa, jest uważana za idiopatyczne, gdzie nigdy nie znaleziono etiologii. Kolejną najczęstszą przyczyną zapalenia wewnątrzgałkowego jest uraz, który stanowi około 20% wszystkich przypadków. Pozostałe przypadki są wtórne do zaburzeń ogólnoustrojowych lub zlokalizowanych schorzeń oka. Etiologia układowa może obejmować choroby zapalne, takie jak sarkoidoza, infekcje, takie jak gruźlica i kiła, a także choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń.
Leczenie zapalenia błony naczyniowej ma na celu zarówno stłumienie wewnątrzgałkowego stanu zapalnego, jak i zajęcie się leżącą u jego podstaw etiologią ogólnoustrojową. Najczęstszym sposobem leczenia jest stosowanie kortykosteroidów. Mogą być one przyjmowane doustnie lub stosowane miejscowo w postaci kropli do oczu. W niektórych przypadkach kortykosteroidy mogą być również wstrzykiwane do oka lub w jego pobliże. Jeśli zapalenie błony naczyniowej oka jest spowodowane przez infekcję, taką jak gruźlica lub kiła, pacjentowi podaje się również antybiotyki. Przewlekłe stosowanie kortykosteroidów może mieć poważne skutki uboczne, takie jak przyrost masy ciała, utrata włosów, osteoporoza, nadciśnienie, cukrzyca wtórna, psychoza i zmniejszenie wzrostu u dzieci. Ze względu na te potencjalne problemy, nie zaleca się przewlekłego stosowania kortykosteroidów ogólnoustrojowych. W przypadkach przewlekłego zapalenia błony naczyniowej oka, które wymagają długotrwałego leczenia, częściej stosuje się leki immunosupresyjne o mniej znanych działaniach niepożądanych, takie jak metotreksat, cyklosporyna i mykofenolan mofetylu (Cellcept). Te leki biologiczne mają jednak swój własny zestaw potencjalnych działań niepożądanych, dlatego zaleca się, aby podczas stosowania tych leków w opiekę nad pacjentem zaangażowany był również reumatolog. Miejscowe i wewnątrzgałkowe steroidy zlokalizowane w oku mogą powodować podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, jak również zaćmę. W większości przypadków podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe może być kontrolowane za pomocą kropli stosowanych miejscowo w jaskrze, ale w niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna, aby zapobiec poważnemu uszkodzeniu jaskrowemu.
Najczęstszym rodzajem zapalenia błony naczyniowej oka jest ostre zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej lub zapalenie irydocykliczne. Wiele przypadków zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej oka ma charakter idiopatyczny, jednak prawie połowa wszystkich przypadków związana jest z haplotypem HLA-B27. Choroby układowe związane z HLA-B27 obejmują łuszczycowe zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, reaktywne zapalenie stawów i zespół zapalenia jelit. Objawy zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej obejmują zaczerwienienie oka, czasami określane jako rumień rzęskowy. Spojówka może stać się bardzo czerwona, a jeśli towarzyszy temu ból oka i światłowstręt, jest to silny wskaźnik zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej. Charakterystyczne dla zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej są komórki zapalne znajdujące się w komorze przedniej, czasami odkładające się na śródbłonku rogówki (precypitaty keratyczne) lub tęczówce (guzki Bussaca). Pacjenci z zapaleniem przedniego odcinka błony naczyniowej są zazwyczaj leczeni miejscowymi kortykosteroidami i kroplami cykloplegicznymi. Badania laboratoryjne w kierunku etiologii ogólnoustrojowej nie są zazwyczaj konieczne, chyba że u pacjenta wystąpi nawracający epizod.
Zapalenie obejmujące przede wszystkim jamę ciała szklistego jest znane jako pośrednie zapalenie błony naczyniowej lub pars planitis. Komórki zapalne w szklistce, znane jako zapalenie ciała szklistego, są zwykle obustronne, a w ciężkich przypadkach można je znaleźć zbite w jamie ciała szklistego (kule śnieżne) lub osadzone na dolnej części pars plana (snowbanking). Pośrednie zapalenie błony naczyniowej jest zwykle idiopatyczne, chociaż sarkoidoza, stwardnienie rozsiane i choroba z Lyme są również możliwymi przyczynami. Niektóre nowotwory złośliwe, takie jak chłoniak, mogą również "maskować" pośrednie zapalenie błony naczyniowej, a gdy występują u starszych pacjentów, należy je podejrzewać i wykluczyć.
Zapalenie tylnej części błony naczyniowej obejmuje siatkówkę, naczyniówkę i/lub naczynia siatkówki i zwykle jest trudniejsze do leczenia niż zapalenie przedniej części błony naczyniowej.
Pacjent z chorobą kociego pazura, spowodowaną zakażeniem Bartonella henselae, jest przykładem tylnego zapalenia błony naczyniowej. Zwróć uwagę na charakterystyczny gwiaździsty wzór wysięku w plamce wraz z obrzękiem nerwu wzrokowego.
W wielu przypadkach, pacjenci z zapaleniem tylnej części błony naczyniowej wykazują charakterystyczne wyniki badań, które pomagają zawęzić diagnostykę różnicową. Na przykład, obszar aktywnego zapalenia siatkówki obok starej pigmentowanej blizny na siatkówce jest wysoce prawdopodobne, że jest to toksoplazmoza. Najczęstszym objawem u pacjentów z zapaleniem tylnej części błony naczyniowej oka jest niewyraźne widzenie. Jednym z bardziej typowych objawów w zapaleniu tylnej części błony naczyniowej jest obrzęk plamki, który jest zwykle leczony około- lub wewnątrzgałkowymi kortykosteroidami.
Podsumowując, zapalenie błony naczyniowej oka jest zagrażającym wzrokowi stanem zapalnym, który powinien być natychmiast zdiagnozowany i leczony. Ważne jest, aby jak najlepiej określić etiologię zapalenia błony naczyniowej i zastosować odpowiednie leczenie. Ogólnie rzecz biorąc, u większości pacjentów z zapaleniem błony naczyniowej, przy odpowiednim postępowaniu, dochodzi do dobrego powrotu wzroku. Jednak w niektórych przypadkach może dojść do poważnych uszkodzeń, czy to z powodu samego zapalenia (zwykle przewlekłego), czy też jako efekt uboczny terapii (kortykosteroidy).
Więcej na: http://blackouteurope.pl
